Περσικοί πόλεμοι: η μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ.)

Ψηφιακή αναπαράσταση της 1ης φάσης της μάχης

και της 2ης φάσης

Αθήνα: η πορεία προς τη Δημοκρατία

Πρώτα κάντε μια εικονική περιήγηση στην Αρχαϊκή Αθήνα Δ
και περάστε από την ιστοσελίδα http://www.ancientathens3d.com/archaic.htm για να διαβάσετε λίγα λόγια σχετικά με την ιστορία της πόλης. 

Η αρχαία Αθήνα (αποσπάσματα άρθρου της Wikipedia)

Η αρχαία Αθήνα ήταν πόλη-κράτος της αρχαίας Ελλάδας και μία από τις σημαντικότατες πόλεις του αρχαίου κόσμου γενικότερα. Τα όρια της περιλάμβαναν το μεγαλύτερο τμήμα της σημερινής Αττικής. Οι Αθηναίοι πέρα από την Αττική κυριαρχούσαν μέσω του ισχυρού τους στόλου σε έναν μεγάλο αριθμό ιωνικών αποικιών στα νησιά του Αιγαίου και στα παράλια της Μικράς Ασίας. Η Αττική άλλωστε αποτελούσε και την μητρόπολη των περισσότερων ιωνικών αποικιών. Οι Αθηναίοι συνόρευαν βόρεια με τους Βοιωτούς και δυτικά με τους Μεγαρείς, με τους οποίους βρίσκονταν συχνά σε σύγκρουση. Η αρχαία Αθήνα πρωταγωνίστησε στους Περσικούς πολέμους, ηγήθηκε της συμμαχίας της Δήλου, καθώς και της μιας από τις δύο συμμαχίες οι οποίες συγκρούστηκαν κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο.

Καταγωγή

Οι Αθηναίοι ήταν Ίωνες στην καταγωγή. Οι Ίωνες εγκαταστάθηκαν στην νότια Ελλάδα στις αρχές της δεύτερης χιλιετίας π.Χ. Κατά την κάθοδο τωνΔωριέων στο τέλος της 2ης χιλιετίας (περίπου το 1100 π.Χ.), οι Ίωνες εκτοπίστηκαν από τις περιοχές τους και μετακινήθηκαν ανατολικότερα. Η Αττική ήταν από τις λίγες περιοχές της Ελλάδας που δεν έγινε εγκατάσταση Δωριέων καθώς εκεί οι Δωριείς αποκρούστηκαν (γεγονός που μαρτυρά και ο μύθος του βασιλιά Κόδρου). Στην Αττική σταδιακά διαμορφώθηκε μία ξεχωριστή διάλεκτος της ιωνικής, η αττική διάλεκτος που έγινε η γλώσσα των γραμμάτων και των τεχνών στην αρχαιότητα.

Οι πρώτοι νομοθέτες

Πρώτος ο Θησέας χώρισε τους κατοίκους της πόλης σε τρεις τάξεις: στους πλούσιους και μορφωμένους, Ευπατρίδες, στους αγρότες και κτηνοτρόφους,Γεωμόρους και στους τεχνίτες, Δημιουργούς. Από την εποχή της καθόδου των Δωριέων στην Αθήνα φαίνεται να είχε υποχωρήσει ο θεσμός της βασιλείας, ο οποίος είχε αντικατασταθεί από την αριστοκρατία. Την Αθήνα κυβερνούσε μία τάξη αριστοκρατών, οι οποίοι ήταν γνωστοί ως Ευπατρίδες. Την νομοθετική εξουσία ασκούσε μία ομάδα αριστοκρατών, γνωστών ως Θεσμοθέτες. Οι θεσμοθέτες το 624 π.Χ. ανέθεσαν στον Δράκοντα να συντάξει νέα νομοθεσία, που ήταν και η πρώτη γραπτή νομοθεσία της αρχαίας Αθήνας. Οι νόμοι του Δράκοντα διατηρήθηκαν μόνο για τριάντα χρόνια γιατί ήταν ιδιαίτερα σκληροί και τελικά αντικαταστάθηκαν με τη νομοθεσία του Σόλωνα το 594 π.Χ. Στο διάστημα αυτό το αριστοκρατικό πολίτευμα είχε κινδυνεύσει από μία απόπειρα εγκαθίδρυσης Τυραννίας από τον Κύλωνα το 632 π.Χ. Η περίοδος της αριστοκρατίας τερματίστηκε το 560 π.Χ., όταν κατέλαβε την εξουσία ο Πεισίστρατος,ο οποίος εγκαθίδρυσε τυραννία. Τον Πεισίστρατο τον διαδέχτηκαν οι γιοι του Ιππίας και Ίππαρχος, οι οποίοι και υπήρξαν οι τελευταίοι τύραννοι της Αθήνας. Το 510 καταργήθηκε η Τυραννία και ο νομοθέτης Κλεισθένης έβαλε τις βάσεις για την Αθηναϊκή δημοκρατία.

Το πολίτευμα της αρχαίας Αθήνας 

Κύριο λήμμα: Βασιλείς της Αρχαίας Αθήνας

Κύριο λήμμα: Επώνυμος άρχοντας

Κύριο λήμμα: Αθηναϊκή δημοκρατία

Το πολίτευμα της βασιλείας (Βασιλείς της Αρχαίας Αθήνας) φαίνεται να εξασθένησε στην Αθήνα περίπου την εποχή της καθόδου των Δωριέων (1100 π.Χ.). Το πολίτευμα που επικράτησε στην Αθήνα για τους επόμενους αιώνες με εκλεγμένους Επώνυμους άρχοντες ήταν αριστοκρατία η οποία κατέρρευσε μετά την επιβολή τυραννίας από τον Πεισίστρατο το 560 π.Χ.. Μετά την πτώση της Τυραννίας το 510 π.Χ. ο Κλεισθένης προχώρησε σε πολύ σημαντικές μεταρρυθμίσεις μετατρέποντας το πολίτευμα της Αθήνας σε δημοκρατία. Η εξουσία πέρασε στην εκκλησία του δήμου και όλοι οι Αθηναίοι πολίτες ανεξαρτήτως τάξης και εισοδήματος είχαν δικαίωμα συμμετοχής στα κοινά και στην λήψη αποφάσεων. Ο Κλεισθένης καθιέρωσε επίσης και τον θεσμό του οστρακισμού. Η Αθηναϊκή δημοκρατία ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο τα επόμενα χρόνια, κυρίως όμως από τις μεταρρυθμίσεις του Περικλή. ο Περικλής προχώρησε σε ακόμα πιο ριζοσπαστικούς νόμους, ενισχύοντας περισσότερο τον θεσμό της δημοκρατίας. Από την Αθηναϊκή δημοκρατία, εξαιρούνταν σε όλες τις φάσεις της, οι δούλοι και οι γυναίκες.

• Mην παραλείψετε να δείτε τη σύντομη παρουσίαση με τίτλο Αθήνα, Πορεία προς τη Δημοκρατία.

αθηνα πορεία προς τη δημοκρατία from Κατερίνα Μακριδάκη

Η αλήθεια για τον Καιάδα

Με το όνομα Καιάδας αναφερόταν στην αρχαιότητα μεγάλο βάραθρο κοντά στην αρχαία Σπάρτη παρά το όρος Ταΰγετος. 

Σήμερα το σπηλαιοβάραθρο βρίσκεται κοντά στη Τρύπη, δίπλα στο δημόσιο δρόμο Σπάρτης-Καλαμάτας. Μερικοί των ταυτίζουν αυτόν με τους «Αποθέτες», όπου εκεί οι αρχαίοι Σπαρτιάτες λέγεται ότι έριχναν τα ανάπηρα ή καχεκτικά βρέφη προκειμένου έτσι να διασφαλίσουν την ευγονική της φυλής τους.  (Πηγή: http://el.wikipedia.org/wiki/Καιάδας)

Η αλήθεια για τον Καιάδα

Σύμφωνα με την παράδοση, στον Καιάδα ρίχνονταν από τους Λακεδαιμόνιους καταδικασμένοι σε θάνατο επίορκοι προδότες, εγκληματίες και αιχμάλωτοι πολέμου.

Το γεγονός αυτό φαίνεται να επιβεβαιώνεται αφού στο εσωτερικό του σπηλαιο-βαράθρου έχει εντοπιστεί μεγάλος αριθμός ανθρώπινων οστών, τα οποία ανήκουν κατά κύριο λόγο σε άνδρες βιολογικής ηλικίας ακμής, μεταξύ 18 και 35 ετών. Έτσι, είναι πιθανό το σπηλαιο-βάραθρο της Τρύπης να χρησιμοποιήθηκε από τους Σπαρτιάτες, κυρίως, στη διάρκεια των Μεσσηνιακών πολέμων (8ος-5ος αι. π.Χ.) για την καταδίκη σε θάνατο των εχθρών της Σπάρτης.

Στον Καιάδα, μάλιστα, είχε αποφασιστεί να πεταχτεί και το πτώμα του καταδικασμένου σε θάνατο, προδότη βασιλιά της Σπάρτης Παυσανία (467π.Χ.), ο οποίος όμως τελικά θάφτηκε έξω από το βάραθρο. 

Απόσπασμα από την ιστοσελίδα Ανθρωπολογικό μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών  Σας προτείνω να την επισκεφθείτε για να διαβάσετε περισσότερα αλλά και να δείτε το άλμπουμ με φωτογραφίες της περιοχής και των ευρημάτων. 

• Τα επιστημονικά ευρήματα καταρρίπτουν το μύθο του Καιάδα ως χώρου θανάτωσης  ανάπηρων βρεφών.

Το 1956 αξιολογήθηκαν ξανά τα ευρήματα με τη μέθοδο του άνθρακος C14.
Το ίδιο ακολούθησε το 1982 αλλά και το 2003 από το τμήμα της Ιατρικής σχολής.
Τα αποτελέσματα ήταν ξεκάθαρα:
1) Το οστά όλα εντός Καιάδα προέρχονται από την εποχή της Αρχαίας Σπάρτης.
2) Όλα ανήκουν σε άτομα ηλικίας 18-40 ετών.
3) Μόνο ένα ανήκει σε παιδί και όχι βρέφος και εικάζεται πως έπεσε κατά λάθος μέσα.
4) Τα οστά είχαν κατάγματα κάτι που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι είχαν θανατωθεί πριν τους ρίξουν στο βάραθρο.
5) Ορισμένα κρανία είχαν καρφωμένα πάνω τους αιχμές από βέλη πράγμα που μας δείχνει ξεκάθαρα πως πρόκειται για θύματα πολέμου.

Κρανίο άντρα 25 ετών
από φωτογραφία του καθ. Θ. Πίτσιου

•  Πώς διαμορφώθηκε όμως ο μύθος του Αποθέτη; Την απάντηση θα την βρείτε στο άρθρο  Καιάδας - Ο μύθος της θανάτωσης βρεφών από τους Σπαρτιάτες

H σπαρτιάτικη Αγωγή

Διαβάστε το άρθρο Η Αγωγή των νέων στην Αρχαία Σπάρτη 
Τώρα μπορείτε να κατεβάσετε μια άσκηση πάνω στο ίδιο θέμα, να την ανοίξετε στον υπολογιστή σας και να συμπληρώσετε τα κενά.Η εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Σπάρτη

Ο σπαρτιάτικος στρατός

από τη wikipedia: Αρχαία Σπάρτη/Σπαρτιάτικος στρατός 

 Ο Σπαρτιατικός Στρατός ήταν, ίσως, η πιο τρομερή πολεμική μηχανή του αρχαίου κόσμου. Αυτή η πολεμική μηχανή με την απίστευτη πειθαρχία και εκπαίδευση κατάφερνε πολύ καλά επί αιώνες να καλύπτει το μεγαλύτερο και βασικότερο ελάττωμά της, που βεβαίως δεν ήταν άλλο από την αριθμητική της σύσταση. Οι Σπαρτιάτες οπλίτες φορούσαν πάντα κόκκινο μανδύα, γιατί κάλυπτε το αίμα εάν πληγώνονταν και επίσης, κατά το Λυκούργο, τρόμαζε κάτα κάποιον τρόπο τον αντίπαλο. Στις μάχες οι Σπαρτιάτες οπλίτες δεν φορούσαν σανδάλια, αλλά πήγαιναν ξυπόλητοι, ώστε να διατηρείται πιο σταθερή η φάλαγγα. 

Στη Σπάρτη υπήρχε η αντίληψη ότι οι στρατιώτες έπρεπε να γυρίσουν από τη μάχη νικητές ή πεθαμένοι, αν και δεν υπήρχε νόμος που καταδίκαζε αυτούς που εγκατέλειπαν τη μάχη, αλλά αυτοί τότε περιθωριοποιούνταν από την κοινωνία, όπως ο Αριστόδημος που έφυγε από τις Θερμοπύλες με διαταγή του Λεωνίδα να ειδοποιήσει ότι οι Έλληνες είχαν περικυκλωθεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν πάνε στη μάχη, όταν η μητέρα έδινε την ασπίδα στο γιο της, έλεγε "ή ταν, ή επί τας", που σήμαινε ότι "ή με αυτήν θα γύριζε νικητής ή επάνω σε αυτήν νεκρός".

Η στρατιωτική δομή του Σπαρτιατικού Στρατού ήταν η εξής: αρχηγός του στρατεύματος ήταν ο ένας από τους δύο βασιλείς που από το 506 π.Χ. και μετά ηγούταν της εκστρατείας. Δεύτερος στην τάξη ήταν ο πολέμαρχος, ο οποίος ήταν αρχηγός μίας από τις συνολικά έξι μόρες του Σπαρτιατικού Στρατού. Τρίτος στην ιεραρχία ήταν ο λοχαγός που ήταν διοικητής ενός λόχου, που ήταν το 1/4 κάθε μόρας. Τέταρτος στην ιεραρχία, ήταν ο πεντηκόνταρχος, ο αρχηγός του 1/8 κάθε μόρας, που ήταν γνωστή ως πεντηκοστύα. Πέμπτος και τελευταίος στην ιεραρχία ήταν ο ενωμοτάρχης, που διοικούσε τη μικρότερη μονάδα του Σπαρτιατικού Στρατού, την ενωμοτία, που ήταν το 1/16 μίας μόρας. Εκτός από το πεζικό, υπήρχε από τα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. το Σπαρτιατικό ιππικό, το οποίο ήταν υπό την διοίκηση των έξι ιππαρμοστών, του αντίστοιχου αριθμού των ιππικών ταγμάτων. Ακόμη υπήρχε το σώμα των 300 ιππέων, που ήταν η επίλεκτη φρουρά του βασιλιά και στην πραγματικότητα ήταν πεζοί.

Ο οπλισμός των Σπαρτιατών δεν ήταν πολύ διαφορετικός από των άλλων Ελλήνων με τη μόνη διαφορά του χιτώνα και της ερυθρής χλαμύδας. Κατά την εποχή του Πελοποννησιακού Πολέμου, όλες οι ασπίδες των Σπαρτιατών είχαν γραμμένο το γράμμα Λ (λάμδα), που αντιπροσώπευε την Λακεδαιμονία. Επίσης είναι χαρακτηριστικό ότι άφηναν μακριά μαλλιά και χτενίζονταν πριν τις μάχες, που θεωρούταν την εποχή εκείνη κυρίως προ-Σπαρτιατικό χαρακτηριστικό. Την Αρχαϊκή Εποχή φορούσαν κορινθικό κράνος, περικνημίδες και μπρούτζινο θώρακα, αν και μετά τους Περσικούς Πολέμους, όταν και οι πόλεμοι γίνανε πιο ανοιχτοί^[64]αντικατέστησαν τον μπρούτζινο θώρακα με το λινοθώρακα ή με τον πιο ελαφριό εξώμη. Κύρια όπλα τους ήταν το δόρυ, η ασπίδα και το ξίφος. Την εποχή του Κλεομένη του Γ', τον 3ο αιώνα π.Χ. ο Σπαρτιακός Στρατός εξοπλίστηκε με την μακεδονική σάρισα.

 

Σπάρτη

Η ζωή στην Αρχαία Σπάρτη from myclassgr

Αναλυτικές πληροφορίες για το πολίτευμα, την κοινωνική δομή,  και τον τρόπο ζωής θα βρείτε στo άρθρο της  Wikipedia: Αρχαία Σπάρτη