Οι τοιχογραφίες των Μινωιτών

Πρώτα θα ανακαλύψουμε έναν όρο της τέχνης: τον όρο φρέσκο ή αλλιώς νωπογραφία.
Δείτε τον ορισμό στο  λεξικό wictionary και διαβάστε το σχετικό άρθρο στη wikipedia/Νωπογραφία
Η νωπογραφία ή φρεσκογραφία (Ιταλικά: buon fresco) είναι τεχνική για την δημιουργία τοιχογραφιών, με βάση την οποία τα χρώματα απλώνονται απευθείας σε νωπή επιφάνεια. Με τον τρόπο αυτό τα χρώματα διατηρούνται για πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα. Κοιτίδα της τεχνικής της νωπογραφίας θεωρείται η Μινωική Κρήτη.

Η τεχνική που χρησιμοποιήθηκε στις τοιχογραφίες της Κνωσού αλλά και γενικότερα στις τοιχογραφίες των Μινωιτών ανήκουν στην κατηγορία των νωπογραφιών ή φρέσκο. 

Εάν σας ενδιαφέρει το θέμα διαβάστε περισσότερα στο άρθρο Η τεχνική της τοιχογραφίας στον μεσογειακό χώρο

Δείτε όμως οπωσδήποτε αυτή την παρουσίαση με θέμα τη ΜΙΝΩΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ...

...και θαυμάστε εδώ τις διάσημες τοιχογραφίες της Κνωσού. Μπορείτε τώρα να ελέγξετε τις γνώσεις σας με μια on line άσκηση. 

Εκτυπώστε και χρωματίστε τις τοιχογραφίες που έχω μετατρέψει σε σκίτσα.

• Ο Πρίγκιπας με τα κρίνα 
• Οι Γαλάζιες Κυρίες 
• Τα ταυροκαθάψια
• Τα βασιλικά δελφίνια  
• Ο Γρύπας

Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε διαφορετικά χρώματα από αυτά που βλέπετε στα πρωτότυπα. Προσπαθήστε όμως να χρησιμοποιήσετε την παλέτα των Μινωιτών δηλαδή τα χρώματα που συνήθιζαν να χρησιμοποιούν.

Οι Γαλάζιες Κυρίες της Άννας Σ. (Α'2)

τα Ταυροκαθάψια του Γιάννη Φ. (Α'2)

κι άλλες ...Γαλάζιες Κυρίες - πανέμορφες και στυλιζαρισμένες -  από την Μαρία Π.  (Α'1)

αλλά κι ένας ιδιαίτερος Πρίγκιπας με κρίνα από την Ευγενία Σ. (Α'1) 

Ταυροκαθάψια

Τα ταυροκαθάψια ήταν άθλημα της μινωικής εποχής, στο οποίο ο αθλητής εκτελούσε άλματα πάνω από τον ταύρο. Έχουν βρεθεί αρκετές παραστάσεις και στην Κρήτη (τοιχογραφίες, αγαλματίδιο, σφραγίδες) αλλά και σε άλλα μέρη της Ελλάδας (Πύλος, Τίρυνθα) και στη Μικρά Ασία (Σμύρνη). 

Η γιορτή ήταν αφιερωμένη στο θεό Ποσειδώνα. Το άθλημα, αντίθετα με την ταυρομαχία, δεν απαιτούσε το φόνο των ταύρων. Ο σκοπός του ήταν να αναδείξει την τόλμη και την ευλυγισία των αθλητών. Τέσσερις άνδρες και γυναίκες κρατούσαν ξύλινα ρόπαλα και, τριγυρίζοντας τον ταύρο, ένας από αυτούς προσπαθούσε να ανέβει στη ράχη του ζώου και κρατώντας τα κέρατα του εκτελούσε διάφορες ακροβατικές ασκήσεις. Πηγή: wikipedia/Ταυροκαθάψια

Στο μυθιστόρημα Ο Βασιλιάς πρέπει να πεθάνει η συγγραφέας Μαίρη Ρενώ ζωντανεύει με την πένα της τις τοιχογραφίες. Διαβάστε ένα απόσπασμα:  

«Άπλωσα τα χέρια με τις παλάμες προς τα κάτω, λίγο πάνω από το έδαφος. «Πατέρα Ποσειδώνα, πατέρα του αλόγου, άρχοντα των ταύρων, είμαι στα χέρια σου και θα υπακούσω το κάλεσμά σου. Το συμφωνήσαμε. Όμως δώσε μου πρώτα ένα πράγμα. Κάνε με ταυροκαθάπτη!» 

«Από τη στιγμή που θα τσακώσεις τον ταύρο σου, υπάρχουν δυο τρόποι να εξασκηθείς μαζί του. Δένεις την αλυσίδα του σ’ ένα παλούκι και μαθαίνεις ν’ αποφεύγεις τα κέρατά του με χάρη. Ή τον δένεις γερά, έτσι που δεν μπορεί να τρέξει, αλλά μόνο να κουνά το κεφάλι. Έτσι μαθαίνεις πάνω του το άλμα. Δεν σου δίνεται και πολύς χρόνος για όλ’ αυτά, γιατί και στην περίπτωση που θα τον μισοημέρευες ακόμα, το θέαμα θα ήταν μάλλον φτωχό. Πάντως κανένας νόμος δεν επιβάλλει να τον κάνεις εχθρό σου. Πριν χορέψουμε μαζί του, πάντα του προσφέραμε πρασινάδα ή λίγο αλάτι. Τελικά ποτέ δεν έπαψε να μας κοιτά λοξά, γιατί μας θεωρούσε υπεύθυνους για την αιχμαλωσία του»

Διαβάστε περισσότερα στο άρθρο Ταυροκαθάψια: Μια μυστηριακή τελετή της Μινωικής Κρήτης.

Σύγχρονες παρόμοιες πρακτικές:  

• Στη νότια Γαλλία τελούνται άλματα με ταύρους, με το όνομα Course Landaise, στην πόλη Mont de Marsan στη Gascogne.
• Στην Ισπανία, οι Recortadores  παίζουν με τους ταύρους, προσπαθώντας να τους αποφύγουν και να πηδήξουν από πάνω τους. Πηγή: wikipedia/Ταυροκαθάψια

Μινωικός Πολιτισμός

• Χάρη σε αυτήν την παρουσίαση της εκπαιδευτικού κ. Γεωργίας Κωνσταντίνου, θα κάνετε μια γρήγορη και ευχάριστη επανάληψη στο μάθημα. Πατήστε το βελάκι για να ξεκινήσετε.

                                  

• Σας προτείνω επίσης να δείτε την παρακάτω παρουσίαση. 

μινωικός πολιτισμός Ppt (ΑΠΟ GIA VΕR) from daskalogiannis

Μπορείτε να ελέγξετε τις γνώσεις σας με on line ασκήσεις 

• Επανάληψη στο μινωικό πολιτισμό, βασικές ιστορικές γνώσεις
• Άσκηση γιατα μινωικά ανάκτορα
• Η γραφή στη μινωική Κρήτη
• Η θρησκεία στη μινωική Κρήτη
• Μινωικός πολιτισμός 
• Συμπλήρωση κενών
• Επιλογής 

• Και να κλείσουμε με μια "Τοιχογραφία" του Μινωικού πολιτισμού από  την εκπομπή "ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΘΗΣΑΥΡΟΙ", της Υπηρεσίας Ενημερώσεως Ενόπλων Δυνάμεων (ΥΕΝΕΔ), που επαναπροβάλλει η ΕΤ1

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΜΙΝΩΪΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ από apmaster

Πολυδαίδαλη Κνωσός

Σύμφωνα με το μύθο “ο Δαίδαλος κλήθηκε μετά τη γέννηση του Μινώταυρου να βρει ένα τρόπο να κρύψει την ντροπή του Μίνωα [...] δηλαδή να φτιάξει κάτι όπου θα φυλάκιζε τον Μινώταυρο. Ο Δαίδαλος κατασκεύασε τον λαβύρινθο, ένα κτίριο που αποτελείται από στενούς διαδρόμους και πολύπλοκες στροφές, που μπέρδευε τόσο πολύ όποιον έμπαινε μέσα ώστε δεν μπορούσε να βρει την έξοδο.

Πού βρίσκεται ο λαβύρινθος δεν έχουμε ιδέα, αν και πολλοί τον ταυτίζουν με το ίδιο το ανάκτορο της Κνωσού. Είναι γεγονός ότι το ανάκτορο της Κνωσού αποτελείται από πάρα πολλούς δωμάτια που συνδέονται μεταξύ τους με στενούς διαδρόμους. Εξάλλου, σύμφωνα με το μύθο, και η Κνωσός κτίστηκε από τον αρχιτέκτονα Δαίδαλο.” (Explore Crete) 

Σίγουρα πάντως το ανάκτορο της  Κνωσού  αποτελεί ένα πολυδαίδαλο κτιριακό συγκρότημα που αναπτύσσεται σε χώρο 22.000 τ.μ. όπου εύκολα χάνεται κανείς. 

Δείτε το βίντεο αναπαράστασης του εσωτερικού του ανακτόρου και θα καταλάβετε πόσο εύκολα χανόμαστε. 

Το ανάκτορο που βλέπουμε σήμερα όταν επισκεπτόμαστε τον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού δεν ήταν έτσι την περίοδο της ακμής του μινωικού πολιτισμού (1700-1450 π.Χ.). Δείτε τον αρχαιολογικό χώρο όπως είναι σήμερα...



...αλλά και όπως ήταν τότε. 


Για την  Κνωσό θα βρείτε πληροφορίες στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας Κρήτης, στο άρθρο της Wikipedia/Κνωσός  αλλά και σε πολλά ενδιαφέροντα άρθρα όπως 

ΚΝΩΣΣΟΣ-ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΓΝΩΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ

Άρθουρ Έβανς: ο αρχαιολόγος που ανακάλυψε την Κνωσό

Διαβάστε το άρθρο του Βήματος με τίτλο Άρθουρ Τζον Έβανς και απαντήστε στις ερωτήσεις. Εναλλακτικά, κατεβάστε και ανοίξτε το αρχείο Evans που περιέχει τις ερωτήσεις. Μπορείτε να το εκτυπώσετε για ευκολία. 

1. Το κείμενο αναφέρει 3 διάσημους αρχαιολόγους που φώτισαν με τις ανακαλύψεις τους την αρχαία ελληνική ιστορία. Να αναφέρετε για τον καθένα σε ποιες περιοχές έκαναν ανασκαφές, πότε τις έκαναν και ποιους πολιτισμούς έφεραν στο φως.

Αρχαιολόγοι	Πού;	Πότε;	Ποιοι πολιτισμοί;

2. Πού και πότε γεννήθηκε ο Έβανς; Πώς κόλλησε το μικρόβιο της αρχαιολογίας;

3. Πότε ξεκίνησε ο Έβανς τις ανασκαφές του στην Κνωσό και τι ήταν αυτό που τον ώθησε να ψάξει εκεί;  

4. Πότε αποκαλύφθηκε η Κνωσός;

5. Πώς ήταν η Κνωσός;

6. Κάποια πολύ σημαντικά ευρήματα μας αποκάλυψαν την εξέλιξη της γραφής. Τι είδους ευρήματα ήταν αυτά;

7. Πώς ονόμασε ο Έβανς το ανάκτορο; Πώς ονόμασε τον πολιτισμό που άνθισε εκεί;

8. Το χρονικό της ανακάλυψης εκδόθηκε το ……… με  τίτλο …………………………………………… ενώ η μεταθανάτια έκδοση των σημειώσεών του εκδόθηκε το ……… με τίτλο…………………………

9. Γιατί οι παρεμβάσεις του Έβανς στην Κνωσό ξεσήκωσαν αντιδράσεις;

10. Μέχρι τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου σε ποιον ανήκε η περιοχή της Κνωσού; Σήμερα σε ποιον ανήκει;

Τα κυκλαδικά ειδώλια της τάξης

• Ο Αρπιστής της Κέρου 

Από τα ωραιότερα και πιο γνωστά έργα του κυκλαδικού πολιτισμού είναι ο λεγόμενος «αρπιστής της Κέρου». Το ειδώλιο αποτελεί μία από τις αρχαιότερες μέχρι σήμερα γνωστές παραστάσεις μουσικών. Απεικονίζει ανδρική μορφή, που αποδίδεται τρισδιάστατα στο χώρο, καθισμένη σε κομψό θρόνο με πλάτη, ενώ με το δεξί χέρι κρατάει μεγάλο μουσικό όργανο, που μοιάζει με άρπα ή λύρα. Το κεφάλι του είναι ανασηκωμένο και από τα χαρακτηριστικά του προσώπου δηλώνεται μόνο η μύτη, με τρόπο πλαστικό... (Οδυσσεύς/Κυκλαδική συλλογή)

... και ο πήλινος Αρπιστής του Τριαντάφυλλου Μ. (Α'1)

• Τα βιολόσχημα ειδώλια αποδίδουν την  ανθρώπινη μορφή σαν βιολί.

Σχηματική μορφή μιας ιδιαίτερης κατηγορίας ειδωλίων ύψους 9,8 εκ, με τη συμβατική ονομασία «βιολόσχημα», εμπνευσμένη από το περίγραμμά τους που θυμίζει το σχήμα του βιολιού. Τα ειδώλια αυτού του τύπου είναι σανιδόμορφα, με στρογγυλεμένες ή πτερυγιόσχημες τις απολήξεις του πάνω και κάτω κορμού. Ορισμένα, όπως το εικονιζόμενο, φέρουν εγχαράξεις που δηλώνουν συγκεκριμένα ανατομικά χαρακτηριστικά, όπως το τρίγωνο στη βάση του λαιμού και το ηβικό τρίγωνο (e-paideia.net)

Αρχή Δημιουργίας: 3200 π.Χ. Τέλος Δημιουργίας: 2800 π.Χ.

Και τώρα δείτε το πήλινο βιολόσχημο της Στέλλας Γκ. (Α'1)

Το Ακρωτήρι της Θήρας

Το Ακρωτήρι είναι χωριό της Σαντορίνης. Έγινε παγκοσμίως γνωστό χάρη στον προϊστορικό οικισμό που ανακαλύφθηκε στις ανασκαφές, τις οποίες άρχισε συστηματικά στην περιοχή ο Σπύρος Μαρινάτος το 1967. Πρόκειται για τον πιο σημαντικό οικισμό του κυκλαδικού πολιτισμού. 

• Βρείτε το Ακρωτήρι στο χάρτη. Ψάξτε στο νοτιο-δυτικό τμήμα του νησιού. 

• Διαβάστε περισσότερα στo σχετικό άρθρο της wikipedia: Ακρωτήρι Θήρας 
• Δείτε το βίντεο που μας ξεναγεί στον αρχαιολογικό χώρο...

...και θαυμάστε τις υπέροχες τοιχογραφίες

ΟΙ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟΥ from eirinits

•  Μετά την κατάρρευση του στεγάστρου ο αρχαιολογικός χώρος έμεινε κλειστός για καιρό. Σήμερα έχει ανοίξει τις πόρτες του και δέχεται επισκέπτες. 

• Διαβάστε το άρθρο του Βήματος με τίτλο Σαντορίνη: Κάτω από το στέγαστρο του Ακρωτηρίου ή το άρθρο 

  ΑΚΡΩΤΗΡΙ: Η ΑΝΑΣΚΑΦΗ ΤΗΣ «ΠΟΜΠΗΙΑΣ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ»

Κυκλαδικός πολιτισμός

• Επισκεφθείτε τη σελίδα του Μουσείου Κυκλαδικής τέχνης.  Αν επιλέξετε την ετικέτα Σχολεία --> Εκπαιδευτικό υλικό --> στο Διαδίκτυο θα βρείτε πολύ ενδιαφέροντα έντυπα. 

• Επιλέξτε να διαβάσετε το έντυπο Κυκλαδικός πολιτισμός   

     ή το έντυπο με τίτλο: Οι φίλοι μου τα ειδώλια

Εδώ μπορείτε να γνωρίσετε καλύτερα τα υπέροχα έργα της Κυκλαδικής Τέχνης Δοκιμάστε τώρα τις γνώσεις σας απαντώντας στις ερωτήσεις του Φύλλου Εργασίας. Στο ιστολόγιο Σκαπανεύς θα βρείτε ένα πλήρες μάθημα πάνω στον Κυκλαδικό πολιτισμό. Σας προτείνω επίσης να κατεβάσετε στον υπολογιστή σας ένα πολύ καλό  Σενάριο διδασκαλίας. Πρόκειται για παρουσίαση Powerpoint. Όταν το ανοίξετε, πατήστε το πλήκτρο F5. Για να προχωράτε, θα κάνετε κλικ με το ποντίκι πάνω σε κάθε διαφάνεια που βλέπετε. Για να κλείσετε το πρόγραμμα, θα πατήσετε το πλήκτρο Esc, το πρώτο πλήκτρο επάνω αριστερά στο πληκτρολόγιό σας.  Τέλος, μπορείτε να εξασκηθείτε απαντώντας με ολοκληρωμένες προτάσεις στις ερωτήσεις του εξεταστικού δοκιμίου (κοινώς τεστάκι)